نقشه کشی دستی و رایانه ای 

نقشه کشی فرش هم درزمره صنایع دستی ایران است .که طراحی نقوش سایر هنر های اصیل ایرانی مثل گلیم ،پادری وغیره در حیطه نقشه کشی است .نقشه کشی به دو دسته کلی تقسیم میشود .نقشه کشی فرش هااز لحاظ رنگ نیز به دودسته سیاه قلم ورنگی تقسیم می شوند. عامل دیگری که در نقشه کشی فرش مورد بررسی قرار میگیرد جغرافیای منطقه ای است. نقشه کشی به دودسته نقشه  روستایی وشهری تقسیم میشود که نقشه های روستایی بیشتر ذهنی است .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نقشه کشی های رایانه ای جدیدا ورود هستند.در زمان کنون استفاده از این روش برای کشیدن نقشه استفاده می کنند. به همین سبب نرم افزار های زیادی در زمینه نقشه کشی فرش طراحی شد .از مزایای نقشه کشی با رایانه می توان به سرعت بخشیدن به کار وصرفه جویی در منابع واز همه بااهمیت تر این است که امکان تغییر در هرمرحله اشاره کرد .در واقع طراحان قبل از اینکه نقشه ها را چاپ کند می تواند ببیند که رنگ ها چقدر هماهنگی دارند ودر صورت نداشتن تمایل به این رنگ آمیزی که انجام داده می تواند ان راسریعا تغییر دهند.

 

نکاتی که در هنگام رنگ زدن نقشه ها مهم است که حتما در نظر گرفته شود :

1)ابتدا گل های اصلی رنگ شوند وسپس گل های دیگر رنگ امیزی شوندحتی انتخاب رنگ گل های اصلی اول انجام شود .

2)انتخاب رنگ مرحله ای مهم است ،دراین مرحله رنگ ها را در صفحه کمکی کنار هم میکشیم تا مشخص شود که رنگ ها درست انتخاب شده اند یا نه؟

3)رنگ زمینه برای انتخاب رنگ گل ها بسیار موثر است .

4)در نقشه هایی که شلوغ هستند در ترکیب وتقسیم بندی ذهنی گل ها قبل از رنگ کردن گل باید انجام شود ودراین مسأله باید دقت کافی انجام شود .

5)نباید رنگ های گرم را یک طرف ورنگ های سرد را در طرف دیگر متمرکز کرد.دراینجا ذهن خلاق نقشه کش به سراغش می اید تا رنک آمیزی به بهترین شیوه صورت گیرد .

 

تفاوت نقشه های فارسی و ترکی 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1)تفاوت های اساسی که دراین رابطه وجود دارد به صورت کاملا دقیق رنگ مورد نظر بافت بر سطح نقشه فارسی گذاشته میشود دقیقا تفاوت درهمین جاست زیرا در نقشه های ترکی نقشه را با رنگ های زنده ،سایه میزنند ورنگ  های اصلی دارای کد هستند که به وسیله عدد روی نقشه نوشته می شوند .در نقشه های ترکی بافنده از روی جدولی که زیر هر عدد نخ مطابق با آن چسبانیده شده ورنگ مربوط به هرعدد راانتخاب کرده وکار بافت را انجام میدهد.

2)تفاوتی دیگری که در این بین وجود دارد در رج شمار متفاوتی دارد مثلا در ترکی 7سانتی متر محاسبه می شود ولی در فارسی 6.5سانتی متر محاسبه میشود.

 

3)براساس نوع بافت نیز با هم تفاوت دارند بافت هاب فارسی نا متقارن هستند اما بافت های ترکی متقارن هستند .

 

 

 

مراحل نقشه کشی دستی یا سنتی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

برخی از نقشه ها توسط خطوط گردان یا منحنی ترسیم میشوند،که این نقشه در شهر ها رایج تر است .به همین دلیل بر روی این نقشه ،نام نقشه های شهری  بافت را گذارده اند و درتمام نقشه از خطوط منحنی برای ترسیم نقوش استفاده میشود این نوع نقشه ها در مقایسه با نقشه های شکسته ویا هندسی دارای پیچیدگی بیشتری هستند وبه همین دلیل ذهنی بافت نیستند وحتما نیاز به طراحی دارند .مهمتر ان است که برای این نوع نقشه ها تجربه خاصی نیاز است .

اما یک سری دیگر از نقشه ها وجو دارند که به صورت ترکیبی از نقشه های هندسی وگردان هستند به طور کلی نقشه های قالی تقسیم بندی 20 گره ای دارند .

مطلبی دیگر که در مورد نقشه ها باید گفت این است که برحسب نقطه گذاری نیز می توان نقشه ها را تقسیم بندی کرد .

1)نقشه هایی که تمام انها نقطه گذاری شده است.

2)نقشه هایی که قسمتی از آن ها نقطه گذاری شده است .

3)نقشه هایی که اصلا نقطه گذاری نشده اند .

بافتن فرش بااستفاده از نقشه هایی که نقطه گذاری شده اند راحت ترهستند .

گره هایی که در بخش قبل در موردشان صحبت کردیم مخصوصا گره تک تار یا آویز  برای بافت نقشه هایی که قسمتی از آن ها نقطه گذاری نشده اند،قابل استفاده هستند 

 

 

کمی در مورد گره های فرش بدانیم  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ملاک مهمی دربافت قالی رج شمار آن است ومفهوم آن تعداد رج های بافته شده در یک گره است (واحدی معادل 6.5 سانتی متر )

می توان گفت که میزان رج شمار فرش هرچه بالا باشد ،فرش ظریفتر ودر نهایت زیباتر است .

در آذر بایجان به جای واژه رج شمار از اصطلاح قابال استفاده می کنند که در واقع به

14000ریشه  ودر خراسان اصطلاح مُقاط یا مُقات  معادل  12000 گره به کار می رود .

 

 

نگهداری نقشه

نقشه را به قطعات مساوی تقسیم می کنند وسپس بر روی تخته های مقوایی یا فیبری می چسبانند.در بعضی مواقع به نقشه روغن جلا می زنند .جالب است بدانید ابتدا نقشه را روی کاغذهای پوستی می کشند وبعد با کمک گرفتن از میز نور طرح را روی کاغذ های شطرنجی میکشند .

 

سخن آخر این است که کشور مان ایران با هنر هایی که مردمانش دارد در جهان مشهور شده یکی از همین هنر ها ،نقشه کشی فرش است که به مرور زمان از ذهن ها دور میشود وچند نسل بعد هیچ در موردنقشه کشی  فرش نخواهند دانست .وظیفه  همگانی این است که این هنر ها را زنده نگهداریم ودر راستای شناساندن ان به فرزندانمان تلاش کنیم باشد که کشورم ایران همیشه و در هر عرصه ای موفق باشد .

نظرات شما عزیزان: